کتاب روش های مطلوب تولید خوراک دام و طیور توسط انتشارات مینا طیور منتشر گردید .
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی کشاورزی و صنایع غذایی ایران (اگنا)؛ کتاب روش‌های مطلوب تولید خوراک دام و طیور با ترجمه : «دکتر مجتبی زاغری و مهندس مهدی محمدی» منتشر گردید، کتاب حاضر در سراسر دنیا و به زبان‌های مختلف چاپ گردیده است که این مهم در ایران به همت انتشارات میناطیور و دکتر مجتبی زاغری به انجام رسیده است، در مقدمه این کتاب آمده است:
دیباچه به قلم مترجمین
درون جای قوت است و ذکر و نفس تو پنداری از بهر نان است و بس
بوستان سعدی
سازمان غذا و کشاورزی ملل متّحد از آغاز تأسیس در سال ۱۹۴۵ به عنوان یک مجموعه فرابومی فعال در بخش کشاورزی، تلاش زیادی در جهت سیاست گذاری، پشتیبانی فنی کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال توسعه و همچنین پیشبرد اهداف مشترک دولت ها و ملت ها در جهت تأمین غذای سالم و پایدار برای بشر نموده است. هم اکنون مقرّ این سازمان در شهر رُم ایتالیا قرار دارد و به ۱۸۶ کشور عضو، خدمات ارائه می دهد.
حمایت جهانی از صنعت خوراک دام و طیور با همکاری سایر سازمان های ملّی و جهانی، مؤسساتی از قبیل سازمان جهانی بهداشت ، سازمان جهانی بهداشت دام در قالب کمیسیون نظام نامه خوراک یا کُدِکس مواد غذایی نیز در دستور کار سازمان غذا و کشاورزی ملل متّحد قرار داشته است. نظام نامه خوراک یا کُدِکس مواد غذایی مجموعه ای از استانداردها، دستورالعمل-ها و آیین نامه های عملّی است که توسط کمیسیون کُدِکس تدوین و تصویب می شود.
این کمیسیون که به عنوان بخش مرکزی برنامه استانداردهای غذایی مشترک سازمان غذا و کشاورزی ملل متّحد و سازمان جهانی بهداشت شناخته می‌شود برای محافظت از سلامت مصرف‌کنندگان و ترویج شیوه‌های منصفانه در تجارت مواد غذایی تأسیس شده است. از زمان تأسیس کُدِکس در سال ۱۹۶۳، این مجموعه به روشی باز، شفاف و فراگیر برای رویارویی با چالش‌های نوظهور تکامل یافته است.
تجارت بین المللی غذا یک صنعت ۲۰۰۰ میلیارد دلاری در سال است که میلیاردها تن غذا تولید، به بازار عرضه و حمل می شود. کمیسیون نظام نامه خوراک یا کُدِکس مواد غذایی و نهادهای تابعه آن متعهد به تجدید نظر مداوم در استانداردهای کُدِکس و متون مرتبط هستند تا اطمینان حاصل شود که آنها با دانش روز و سایر اطلاعات مرتبط مطابقت دارند و به موقع برای اطلاع عموم منعکس می‌شوند. در صورت نیاز، یک استاندارد یا متون و کتب مرتبط، باید مطابق با قواعد و رویه‌های تدوین استانداردهای کُدِکس، اصلاح یا حذف شود. هر یک از اعضای کمیسیون نظام نامه خوراک یا کُدِکس مواد غذایی مسئول شناسایی و ارائه هر گونه اطلاعات علمی جدید و سایر اطلاعات مرتبط است که ممکن است مستلزم تجدید نظر در استانداردهای موجود کُدِکس یا متون مرتبط باشد.
استانداردهای کُدِکس اجباری نیستند اما دولت ها اغلب برای تدوین قوانین ملّی از آن استفاده می کنند. این کُدها یا معیارها به عنوان مبنایی برای وضع قوانین ملّی و برای اطمینان از ایمنی مواد غذایی، کیفیت و شیوه های منصفانه در تجارت مواد غذایی هستند. از سال ۱۹۶۳، کُدِکس صدها استاندارد، دستورالعمل و کُد بین المللی به رسمیت شناخته شده را توسعه داده است. هزاران سطح مجاز از افزودنی ها، آلاینده ها و باقیمانده های شیمیایی در مواد غذایی را تعریف کرده است. شعار کُدِکس و هدف نهایی آن عبارت است: “مطمئن شوید که غذا برای همه و در همه جا بی خطر است”.
استانداردهای کُدِکس مرجع مهم و سازوکار حل اختلاف در سازمان تجارت جهانی است. تعهد به نظام نامه کُدِکس و اجرای دستورات آن معیار استناد و موجب اعتماد و اطمینان فراگیر مصرف کنندگان به ایمنی و کیفیت محصولات غذایی است.
فدراسیون بین المللی صنایع خوراک دام و طیور نیز در سال ۱۹۸۷ بنیان گذاری شد. این فدراسیون به عنوان یک مؤسسۀ غیرانتفاعی فرابومی و منطقه ای هم اکنون در آفریقا، آسیا، اقیانوسیه، اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی و خاورمیانه با هدایت و رهبری صنعت خوراک دام و طیور جهان به طور ویژه در جهت تأمین غذای پایدار، سالم، مغذی و ارزان برای جمعیت در حال رشد جهان ایفای نقش می کند.
اعضاء فدراسیون صنایع خوراک دام و طیور در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد کل خوراک دام و طیور را در اقصی نقاط جهان تولید می کنند. فدراسیون بین المللی صنایع خوراک دام و طیور توسط مدیر اجرایی الکساندرا دی آتاید و دکتر سباستین چساکی ، مشاور ارشد فدراسیون بین المللی صنایع خوراک دام و طیور اداره می شود. وظیفه نظارت بر فدراسیون به عهده رئیس و هیئت مدیره منتخب از بین اعضاء است.
اعضای هیئت مدیره برای مدت دو سال خدمت می کنند و در مجمع عمومی فدراسیون انتخاب می شوند. برای حمایت از صنعت خوراک در مسیر آینده، وظایف فدراسیون صنایع خوراک دام و طیور بر سه رکن راهبردی متمرکز است:
- پایداری
- استانداردهای نظارتی و بین المللی
- آموزش و به اشتراک گذاری بهترین شیوه ها
کارشناسان فدراسیون بین المللی صنایع خوراک دام و طیور طیفی وسیعی از مسائل کلیدی صنعت خوراک را بررسی و ارایه راه کار می نمایند. از این طریق فدراسیون به توسعه استانداردهای جهانی خوراک دام و صنایع غذای انسان کمک می کند. هر کمیته دائمی و گروه کاری توسط مدیر اجرایی با هماهنگی یکی از اعضای فدراسیون که به عنوان رئیس انتخاب شده است، هدایت می شود.
کتاب روش های مطلوب تولید خوراک دام و طیور، در سال ۲۰۲۰ با همکاری سازمان غذا و کشاورزی ملل متّحد و فدراسیون بین المللی صنایع خوراک دام و طیور منتشر شد. نسخه قبلی این کتاب در سال ۲۰۱۰ منتشر شده بود. نسخه جدید بر اساس اصول و اهداف کُدِکس تجدید نظر و پس از اجماع و بررسی متخصصین مختلف که نام آنها در بخش سپاسگزاری آمده است، در سال ۲۰۲۱ رونمایی شد.
هدف غایی این کتاب ترویج دانش بهداشت و سلامت خوراک دام و طیورو در نتیجه امنیت غذایی انسان است. درفصل های مختلف کتاب به مسائل مختلف در ارتباط با بهداشت و سلامت خوراک دام و طیور دام و طیور، به عنوان یکی از مؤلفه های اصلی مؤثر بر بهداشت و سلامت غذای انسان از منشأ حیوانی پرداخته شده است. رویکرد کتاب در ورود به مسئلۀ بهداشت و سلامت خوراک دام و طیور دام و طیور، شایان توجه است. مسلماً اجرای راهکارها و دستورالعمل های بهداشت و سلامت خوراک دام و طیور، نیازمند همکاری-های بین رشته ای در شناخت مسائل احتمالی موجود در این صنعت است. لذا در این زمینه، نخست از طریق ارائۀ اصول علمی شناسایی «ریسک» و «خطرات» مرتبط با خوراک دام و طیور و سپس با مشخص نمودن راه حل های علمی و عملّی پیشگیری و ممانعت از وقوع ریسک و خطرات ناشی از آن ها، در راستای تحقق و گسترش فرهنگ صحیح بهداشت و سلامت خوراک دام و طیور دام تلاش شده است.
به نظر می رسد بدون کسب این دانش تخصصی در زمینۀ توانایی شناسایی خطرات درحوزۀ خوراک دام و طیور، نمی توان دیدگاه مناسبی در جهت اجرای راهکارها و کُدهای اجرایی توصیه شده توسط کُدِکس پیدا کرد. بنابراین مطالعۀ مقدمۀ کتاب به منظور آشنایی و یادگیری اصول شناسایی ریسک و خطرات در حوزۀ خوراک دام و طیور که در نهایت می توانند بر بهداشت و سلامت غذای انسان تأثیر بگذارند، ضروری بوده و توصیه می گردد. سایر فصل های مندرج در کتاب، به ترتیب به بررسی خطرات بهداشتی مرتبط با خوراک دام و طیور، کُدها و یا نظام مربوط به اصول و الزامات کلی در زمینۀ پیشگیری از خطرات، اصول و روش های مطلوب تولید خوراک دام و طیور، اصول و روش های مطلوب تولید خوراک و استفاده از مواد خوراکی در داخل مزارع دامداری و مرغداری ها و در نهایت فصل پنجم به کُدها و اصول نمونه گیری از مواد اولیه و خوراک و شیوه های نوین تجزیه خوراک اهتمام دارد.
در حقیقت کتاب حاضر، اطلاعات جامع و راهنمای کاربردی برای دامداران، تولیدکنندگان و تمامی شاغلین در زنجیرۀ ارزش خوراک دام و طیور به منظور ایجاد تطابق با الزامات کُدهای عملیاتی کُدِکس مواد غذایی در مورد روش های مطلوب تغذیۀ دام و طیور فراهم می آورد. استفاده از کدهای عملیاتی کُدِکس، گام مهمی در جهت توسعۀ تجارت جهانی خوراک دام و طیور و تولیدات دامی است. استفاده از کُدِکس، کشورهای وارد کننده و صادر کنندۀ خوراک دام و طیور یا غذای انسانی را قادر می سازد تجارت خوراک دام و طیور و تولیدات دامی سالم و بهداشتی را توسعه دهند.
هدف این کتاب راهنما، هدایت مدیران کارخانجات خوراک دام و طیور، صنعت خوراک در کل و تولیدکنندگان خوراک در دامداری ها و مرغداری ها و همچنین پرورش دهندگان است. همچنین این کتاب راهنما برای مراجع قانونی، به ویژه مراجع مسئول نظارت بر خوراک دام و طیور، ارزشمند خواهد بود و می تواند به عنوان یک کتاب آموزشی و راهنمای تأسیس انجمن های ملّی خوراک دام و طیور مورد استفاده قرار گیرد.
صنعت تولید خوراک دام و طیور ایران، افزون بر ۷۰ سال قدمت دارد. اکنون سه نسل فناوری تولید خوراک، شامل فناوری قدیمی، نسبتا قدیمی و همچنین فناوری نسبتاً نوین در ایران وجود دارد. این صنعت در طول دو دهۀ پشت سَر به دلیل سرمایه گذاری در یک بازار آزاد و رقابتی، رشد نسبی داشته است. اما به دلیل ساختار حاکم بر صنعت طیور و حاشیه سود اندک آن، هنوز تمایل به ساخت خوراک توسط دامدارها و مرغدارها با استفاده از تجهیزات ابتدایی وجود دارد. بنابراین کارخانه های ساخت خوراک با کمتر از ظرفیت واقعی فعالیت می کنند و به همین دلیل تمایل به ارتقاء سطح فناوری ندارند.
مانع دیگر توسعه فناوری ساخت خوراک، عدم وجود متخصصین کارآزموده و رشته تحصیلی فناوری ساخت خوراک در مراکز آموزشی عالی و دانشگاه ها است. این شرایط ما را برآن داشت برای نشر روش های مطلوب تولید خوراک، اقدام به ترجمه نسخه جدید کتاب روش های مطلوب تولید خوراک دام و طیور نماییم. مترجمین کتاب به عنوان عضو کمیتۀ مشورتی افزودنی های خوراکِ سازمان غذا و کشاورزی ملل متّحد در بررسی و تدوین مطالب کتاب اصلی و ویرایش آن نیز مشارکت داشته و به پیشنهاد ایشان بخش هایی از فناوری تولید کارخانۀ میناطیور به عنوان نمونه های رعایت اصول روش های مطلوب تولید افزوده شده است.
از این روی با عنایت به اهمیّت موضوع و شرایط فعلی صنعت خوراک دام، طیور و آبزیان، مترجمین تلاش نمودند مطالب مندرج در این کتاب با رعایت اصل امانت داری و استفاده از واژگان معادلِ مناسب، به زبان فارسی برگردانده و در اختیار خوانندگان و فعالان صنعت خوراک در میهن عزیزمان ایران قرار داده شود. شایان ذکر است در مَطلَع کتاب در پِی پیشگفتار و سپاسگزاری بخش سَر واژگان و سَرنام ها در قالب یک جدول جداگانه آورده شده است که برای مطالعه و ترجمه دیگر متون و درک معانی این اِختصارات بسیار مفید واقع خواهد شد.
همچنین در باب مهم دیگر این کتاب در ادامه سرواژگان بخش واژه نامه ، لغات و اصطلاحات این رشته را توصیف نموده است. این واژگان نیز در تدوین نامه های حقوقی، مطالعه و ترجمه متون مرتبط با استانداردهای تولید خوراک بسیار سودمند خواهد بود.
امید است این تلاش، گامی هر چند کوچک در راستای پیشبُرد اهداف عالی بهبود و حفظ بهداشت و سلامت خوراک دام و طیور دام و به تَبَع آن حفظ سلامت عمومی، مورد پذیرش خوانندگان محترم قرار گیرد. اعتقاد داریم به مصداق گفته نیما یوشیج، «من مدت ها از عقب سر به یک گِدا نگاه می کنم یا فلان کورۀ آهنگر را تماشا می کنم نه برای این که فوراً آن را وصف کنم بلکه هر نگاه من می تواند جزئی از نکات را به من اهدا کند.
بالمجموع این نکات یک وقت می توانند به من کمک کنند تا این که در موقع نوشتن آن چه که می نویسم تکرار مشاهدات دیگران به نظر نیاید».
مجتبی زاغری مهدی صوفی محمدی
mzaghari@ut.ac.ir m.mohammadi@minatoyoor.com
نسخه ی دیجیتالی کتاب فوق را می توانید از این لینک دانلود نمایید
