کاهش بارندگی و خشکسالی:
بیمه کشاورزی، بذر امیدی که در کردستان سبز نشد
بذر امیدی که در قالب بیمه کشاورزی از حدود چهار دهه پیش کاشته شد تا به واسطه آن بخشی از خسارت وارد شده به کشاورزان جبران شود امروز محصول آن در کردستان به جای امیدواری مایه نارضایتی شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی کشاورزی ایران (اگنا)؛ به نقل از ایرنا، کشاورزان کردستانی از جمله ساکنان روستاهای جوروندی، چشم کاظم، بابانظر، دسر و سیف آباد از توابع شهرستان بیجار که بیشترین اراضی زراعی آنها دیم است و به کشت گندم اختصاص دارد امسال هم به واسطه کاهش بارندگی و خشکسالی متضرر شدند.
این کشاورزان امیدشان به غرامت پرداخت شده از سوی صندوق بیمه محصولات کشاورزی بود ولی با اعلام درصد خسارت وارد شده به آنها ناامید شدند و نسبت به این نحوه عملکرد اعتراض دارند و این نارضایتی خود را به سازمان نظام صنفی کشاورزان اعلام کردند تا آنها پیگیر شوند.
«سید حسین رحیمی» رییس نظام صنفی کشاورزان شهرستان بیجار می‌گوید: از اوایل شروع بکار صندوق بیمه محصولات کشاورزی؛ کشاورزان را تشویق می‌کردند که نسبت به بیمه محصولاتشان اقدام کنند تا در زمانی که خسارتی به آنها وارد شد بخشی از هزینه‌هاییشان جبران شود.
کشاورزان با این دیدگاه که بعد از وارد شدن خسارت ناشی از حوادث طبیعی هم چون خشکسالی و سرمازدگی غرامتی به آنها پرداخت می شود هر سال میزان حق بیمه تعیین شده را به صندوق بیمه محصولات کشاورزی پرداخت می‌کردند.
تا سال ۱۳۹۹ برآورد خسارت ناشی از عوامل طبیعی و قهری در بخش کشاورزی توسط کارشناسان و به صورت حضوری در بازدید از مزارع و باغات انجام می‌شد و از سال ۱۴۰۰ این اقدام به شیوه پایش ماهواره‌ای در بخش زارعت در حال اجرا است که کشاورزان نسبت به عملکرد این روش راضی نیستند.
تا سال ۱۳۹۹ برآورد خسارت ناشی از عوامل طبیعی و قهری در بخش کشاورزی توسط کارشناسان و به صورت حضوری در بازدید از مزارع و باغات انجام می‌شد و از سال ۱۴۰۰ این اقدام به شیوه پایش ماهواره‌ای در بخش زارعت در حال اجرا است که کشاورزان نسبت به عملکرد این روش راضی نیستند.
بالابودن خطای پایش ماهواره‌ای در تعیین خسارت بخش زراعی
به گفته رحیمی در جلساتی که با کارشناسان و مسوولان داشتند گفته شده پایش ماهواره ای تا ۵۰ درصد خطا دارد لذا باید شیوه‌ای بکار گرفته شود که حقی از کشاورز ضایع نشود.
وی ادامه داد: سطح سبز مزارع دشت های شرقی کردستان هم چون بیجار و قروه در اوایل بهار که رصد ماهواره‌ای انجام می شود زیاد است به همین دلیل براساس این نوع پایش وضعیت مطلوب گزارش می شود در حالی که واقعیت چیز دیگری است.
کشاورزان روستای جوروندی از توابع شهرستان بیجار می گویند: کشاورزی داریم که اراضی او با همسایه‌اش ۵۰۰ متر فاصله دارد ولی برای یکی از آنها برآورد خسارت ۸۰ درصدی و برای دیگری صفر درصدی لحاظ شده است این درحالی است که اراضی هر ۲ کشاورز خسارت دیده است.
برای آنها این موضوع سوال شده که وقتی از طریق پایش ماهواره‌ای اقدام به برآورد میزان خسارت می شود دیگر حضور کارشناسان بیمه استان در مزارع چه معنایی دارد؟ وقتی صندوق بیمه محصولات کشاورزی کشور به گزارش آنها اعتمادی ندارند دیگر چرا در مزارع حضور پیدا می کنند؟.
کشاورزان کردستانی بر این باوراند که پایش ماهواره ای حق آنها را ضایع کرده چراکه در بهار پوشش گیاهی اراضی را هم به عنوان کشت گندم به شمار آوردند.
کارشناسان کشاورزی معتقدند عملکرد کمتر از یک تن در هکتار با توجه به پیشرفت های انجام شده و اصلاح ارقام و استفاده از محلول‌پاشی و کود و سموم شیمایی و ماشین آلات کشاورزی؛ خسارت به شمار می‌رود ولی صندوق بیمه محصولات کشاورزی کشور کمتر از ۷۰۰ کیلوگرم در هکتار را به عنوان سارت اعمال می کند.کارشناسان کشاورزی معتقدند عملکرد کمتر از یک تن در هکتار با توجه به پیشرفت های انجام شده و اصلاح ارقام و استفاده از محلول‌پاشی و کود و سموم شیمایی و ماشین آلات کشاورزی؛ خسارت به شمار می‌رود ولی صندوق بیمه محصولات کشاورزی کشور کمتر از ۷۰۰ کیلوگرم در هکتار را به عنوان خسارت اعمال می کند.
لزوم تعیین خسارت برمبنای واقعیت موجود نه بودجه
رییس خانه کشاورز کردستان هم در گفت و گو با ایرنا به تغییر رویکردهای متعدد صندوق بیمه محصولات کشاورزی در تعیین خسارت وارد شده به این بخش اشاره کرد و گفت: نوع تعیین خسارت به بخش کشاورزی از ساختار نقطه محور به منطقه‌ای تغییر کرد که بارها نسبت به چنین شیوه‌ای اعتراض کردیم.
سعید احمدپناه دلیل این اعتراض به تعیین مناطق همگن را نبود زیرساخت آن در استان خواند و افزود: یکی از زیرساخت های لزام برای تعیین خسارت بخش کشاورزی به صورت منطقه ای، وجود ایستگاه های هواشناسی است که تعداد این ایستگاه ها در استان بسیار اندک است.
به عنوان نمونه برای بسیاری از روستاهای اطراف سنندج به داده های ایستگاه هواشناسی فرودگاه این شهر استناد می شود و این در حالی است که شرایط آب و هوایی در این مناطق باهم متفاوت است.
خانه کشاورز استان نسبت به این نحوه عملکرد تذکرات لازم را داده است ولی تاکنون به آن توجهی نشده است افزون براین رصد ماهواره‌ای تعیین خسارت هم به معضل دیگری برای کشاورزان این استان تبدیل شده است.
رییس خانه کشاورز کردستان ادامه داد: بارها پیش آمده که کارشناس بیمه استان برای کشاورزی ۲۵ درصد خسارت را برآورد کرده ولی صندوق بیمه محصولات کشاورزی کشور براساس عکس های ماهواره ای آن را رد کرده و هیچ خسارتی برای او در نظر نگرفته اند.
احمدپناه معتقد است صندوق بیمه محصولات کشاورزی براساس میزان اعتباری که در اختیار دارند درخصوص میزان خسارت ها تصمیم می گیرند نه بر مبنای رصدهای مهندسی و واقعیت های موجود.
وی گفت: یکی از تبعات این نوع عملکرد کاهش انگیزه کشاورزان برای بیمه محصولاتشان است که این اقدام همه تلاش هایی که در طی سنوات گذشته برای تشویق این قشر به بیمه کردن شده را نابود می کند.
ضرورت حمایت دولت از کشاورزان
هر شهرستان استان دارای یک شرکت خدمات بیمه محصولات کشاورزی است و در استان ۲۶۰ کارشناس صدور بیمه و ارزیاب خسارت در این شرکت ها مشغول به کار هستند.
مدیر شرکت خدمات بیمه محصولات کشاورزی مرکز کردستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: افزون بر کشاورزان؛ ما هم از نحوه ارزیابی و تعیین خسارت از سوی صندوق بیمه راضی نیستیم.
امیر اسکندری از کاهش تعداد بیمه شدگان در این بخش خبرداد و گفت: غیر از ارزیابی ماهواره‌ای در بخش زراعت، افزایش حق بیمه و در مقابل پایین بودن میزان تعهد صندوق به بیمه شدگان موجب کاهش انگیزه کشاورزان برای بیمه کردن محصولاتشان شده است.
صندوق بیمه محصولات کشاورزی حق بیمه هر سال را با توجه به اینکه سال قبلش خسارت اتفاق افتاده و در نتیجه ضریب خطر هم زیاد شده است افزایش می‌دهد.
به گفته مدیر شرکت خدمات بیمه محصولات کشاورزی مرکز کردستان ادامه فعالیت صندوق بیمه مستلزم حمایت یارانه ای بیشتری از سوی دولت است و اگر طی سه سال اخیر بنیاد برکت در طرح جهش دیمزارها از کشاورزان برای زیرپوشش قراردادن بیمه محصولات زراعی دیم حمایت نمی کرد، این تعداد بیمه شده کنونی را هم نداشتیم.
اسکندری در خصوص خطای پایش ماهواره‌ای در خصوص خسارت وارد شده به اراضی زراعی، گفت: خطای این نوع پایش در نتیجه اطلاعات اشتباه است به گونه ای که در این شیوه به نوعی سطح سبز به عبارتی گندم همراه با کلش آن در نظر گرفته می شود در حالیکه پُردانه بودن این محصول بیانگر عملکرد و عدم خسارت وارد شده به آن است.
وی شیوه مذکور را اجحافی در حق کشاورزان خواند و افزود: صندوق بیمه محصولات کشاورزی افزون بر بخش زراعی که خود پایش ماهواره ای آنرا انجام می دهد در بخش باغات هم برای برآورد خسارت انجام شده توسط کارشناسان ارزیاب، مستندات می طلبد که این هم مستلزم وجود ایستگاه های هواشناسی در هر منطقه است.
مدیر شرکت خدمات بیمه محصولات کشاورزی مرکز کردستان اعلام کرد: در سال های ۹۴، ۹۵ و ۱۳۹۶، ۳۳۰ هزار اصل درخت گردو را بیمه می کردیم و امسال این میزان به کمتر از ۲۰ هزار اصله رسیده است این نشان می دهد بیمه با تعرفه بالا و تعهد کم دیگر جذابیتی برای کشاورزان ما ندارد.
در سال های ۹۴، ۹۵ و ۱۳۹۶، ۳۳۰ هزار اصل درخت گردو را بیمه می کردیم و امسال این میزان به کمتر از ۲۰ هزار اصله رسیده است و این نشان می دهد بیمه با تعرفه بالا و تعهد کم دیگر جذابیتی برای کشاورزان ما ندارد.
افزون بر موارد ذکر شده تاخیر در پرداخت غرامت ها هم از دیگر مواردی است که باعث کاهش انگیزه کشاورزان به بیمه کردن محصولاتشان شده است.
پرداخت ۹۵۶ میلیارد ریال خسارت در سال گذشته
براساس اعلام معاون امور بیمه بانک کشاورزی کردستان از آغاز سال زراعی۱۴۰۲-۱۴۰۱ (از مهر ۱۴۰۱ تا شهریور ۱۴۰۲) تاکنون ۱۲ هزار و ۶۵۸ هکتار از اراضی زراعی استان زیر پوشش بیمه قرار گرفته است و این رقم برای بیمه باغات تا ۲۸ آبان صفر بوده است با این حال تا اواخر بهمن ماه کشاورزان مهلت دارند نسبت به بیمه محصولات خود اقدام کنند.
اسماعیل حیدری میزان غرامت قابل پرداخت به کشاورزان خسارت دیده در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ را افزون بر ۹۵۶ میلیارد ریال خواند و گفت: از این میزان تاکنون بیش از ۴۹۲ میلیارد و ۳۵۹ میلیون ریال به حساب کشاورزان واریز شده است.
صندوق بیمه محصولات کشاورزی کردستان مستقر در بانک کشاورزی استان در ارتباط با نحوه برآورد خسارت از طریق پایش ماهواره‌ای در اراضی زراعی به دلیل اینکه این کار به صورت سراسری انجام می‌شود هیچ توضیحی به خبرنگار ایرنا نداد فقط اعلام شد باید با صندوق محصولات کشاورزی کشور تماس بگیریم چراکه آنها در این رابطه اطلاعات بهتر و جامع تری ارائه میکنند که متاسفانه مدیران این صندوق بعد از چندین تماس مکرر ما همکاری نکردند و پاسخی در این رابطه ندادند.
حدود چهار دهه از تشکیل صندوق بیمه محصولات کشاورزی در کشور می‌گذرد ولی با وجود قدمت آن در استانی هم چون کردستان تا اوایل دهه ۹۰ کشاورزان استقبال چندانی نسبت به بیمه کردن محصولات خود نداشتند چراکه دریافت خسارت و پول از این شرکت را حرام می‌دانستند اما شورای افتای استان در ارتباط با بیمه محصولات کشاورزی اعلام کرد هیچ نوع بیمه‌ای از دیدگاه آنها حرام نیست و کشاورزان با ارائه آمار و اطلاعات صحیح به کارشناسان بیمه می‌توانند نسبت به بیمه کردن تولیدات خود اقدام کنند به دنبال این موضوع بتدریج استقبال نسبت به این مساله در این منطقه افزایش یافت.
حال با استفاده از شیوه‌هایی بدون در نظرگرفتن میزان زیرساخت و شرایط موجود در استان‌هایی مانند کردستان هم چون نبود ایستگاه های هواشناسی به اندازه کافی که ارائه کننده آمار دقیق خسارت در بخش باغات باشد و همچنین پایش ماهواره‌ای در بخش زراعت؛ زمینه دلسردی و کاهش انگیزه کشاورزان این استان برای بیمه کردن اراضی و باغاتشان فراهم شده است بنابراین تجدیدنظر در این رویکرد یکی از خواسته‌های کشاورزان کردستانی است.
